RINGTU NUN
– INNGAIHTLAWMNA
(Philippi 2:3-8,
Jakoba 4:6)
Inngaitlawm tih leh thuhnuairawlh tih hi tum
thuhmun sawi dan hrang anga ngaih theih a ni awm e. Chuvangin, kan lo hman
pawlh nawk nawk a nih pawhin kan hrethiam turah ngai ila. Kan Pathian hian inngaihtlawmna
hi a dah pawimawh em em a, Matthaia
11:29-ah pawh Isua ngei pawhin “thuhnuai
rawlh leh rilrua inngaitlawm tak ka nih hi” a ti ngat a ni. Inngaihtlawmna
opposite chiah chu Chapona a ni a. Chapona, hi ringtu nihna nen a inkalh a ni
tih kan hriat a pawimawh. Jakoba 4:6-a
kan chhiar takah khan “Pathianin mi
chapote a dodal a, inngaitlawm te erawh chu khawngaihna a pe \hin” a tih kha.
Chuvangin, Pathianin a dodal te hi ama mi, amah ringtu nih nen hian thil inhmeh
lo tak a ni. Chutih rualin, keini ringtu inti te hian inngaihtlawm leh mahni
aia midang \ha zawka ruat hi harsa kan va ti \hin si em ti rawh u. Nitina kan
inenfiah fo a \ul awm e. Ringtu nun leh inngaihtlawmna hi lak hran theih a ni lova,
tin, inngaihtlawmna leh hnam dang te neih ve loh ‘Zonun ze mawi’ te pawh hi a
inhmeh bik em em in ka hria. Amaherawhchu, khawvel changkang leh thiamna sang
zelah te, eizawnna hna leh kan nihna avang te pawh mahna, Mizo Kristiante hian
inenfiah kan ngai chho mek niin a lang.
1. Nitin nunah inngaihtlawmna a pawimawh:
Mizote hi kan pi leh pute ata tawh inngaitlawm tak hnam kan ni
\hin. Hnam dangte lakah pawh kan inchhuan ve na \hin pawh ‘Tlawmngaihna’ hi a ni awm e. Mi tlawmngai tak ni tur chuan inngaihtlawm
a ngai a, mi chapo tan tlawmngaih theih a ni lo hial ang. ‘Zo nun ze mawi – Aia upa zah’ kan tih te pawh hi inngaihtlawmna
nei lo tan chuan aia upa zah ngawt chu thil har tak a ni ang. Tun hnuah hian
aia upa zahna kawngah hian kan tlahniam viau ni te pawhin an sawi \hin.
Eizawnna hna sang tak thawkin kan hnuaiah thawktu tam tak kan nei pawh a ni
maithei, hetiang hunah hian kan hnuai ami an nih avanga kan aia upa deuh te
pawh an upatna zahsak hauh lova kan din hmun hmachhuan mai tawk pawh kan awm ta
nuk mai! Chhungkaw khawsa thei tak kan nih avanga kum upa zawk leh din hmun
harsa zawk te zahpah hauh lo, chaltlai taka \awngkhum tak mai hreh lo pawh kan
awm ta zel niin a lang. Tin, zirna leh khawvel thiamna kawngah kan lo san zawk
avanga kum upa zawk leh hre lo zawk te zuk hmusit ta mai sawi tur pawh kan awm
bawk a. Kan inenfiah a ngai ta hle mai. Chuvangin, kan nitin nunah hian
inngaihtlawmna kan neih loh chuan kan hnam a boral zel anga, khawtlang nun a
hrehawm telh telh anga, nunphung \ha leh kan hnam nun ze mawi kan tih te pawh
kan bosal thuai a rinawm.
Hla siamtuin, “In thiamna hriam khan mi a hliam…..” a
tih kha, rilru a tikal thui hle mai. Kan lehkha thiamna, kan finna leh zirsanna
te hian midang a lo hliam fovang tih a hlauhawm. Kan rawngbawlna te hian tumah
hliam suh se, K|P hruaitu, active member ruihtheihthil ti lo ka nihna hian mi
dang hliam lo se, mifel lutuk bula awm te hi a hahthlak \hin a nia. Kan nitin
nunah hian inngaitlawm taka kan nun hi a Mizo-a, a Kristian bawk a ni.
2. Rawngbawltute hi inngaitlawm tur kan ni:
Ringtute (zanina rawn inkhawm zawng zawng te pawh) hi rawngbawltu vek kan ni a, kan chanvo leh mawhphurhna erawh a inang vek lo mai chauh a ni. Chutiang zelin kan hma zawn \heuhah rawngbawlna tur kan nei vek a, chu rawngbawlna atana pawimawh berte zing a mi chu ‘inngaihtlawmna’ a ni kan ti thei awm e. Rawngbawlna chu “Thingfanghma kunga a rah” ang hian an tehkhin \hin. ‘Thingfanghma pawh hi a rah hmasa, rah lian leh a hmin hmasa apiang a hnuai lamah lawh mai awlsamah a rah zel a ni.’ Lal Isuan Rawngbawltu din hmun hi chhiahhlawh hna a nih tih thu a sawi Bible-ah pawh kan hmuh kha. Heng Kohhran leh K|P a kan chanvo te hi kan nihna (title) a ni lo a, khawngaih rawngbawl hna (chhiahhlawh hna) a ni tih kan hriat fo a \ul. Chuvangin, chanvo pawimawh leh mawhphurhna nei sang apiangte hian inngaihtlawm kan ngai lehzual a, kan rawngbawlsaka te hnuaiah kan awm thiam fo a ngai \hin a ni.
Philippi
2:3 kan chhiarah khan “Elrel leh inngaihhlut avanga engmah ti lovin, mi tinin inngaitlawm
takin mahni aiin mi dang \ha zawkah ruat \heuh rawh se;” tih kan hmu a, hei
hi rawng kan bawlhona leh a bikin rorelna kawngah a pawimawh lehzual hle.
Chanvo leh mawhphurhna pawimawh tak tak atan kan inruat \hin a, eg. Thusawitu, hun hmangtu, kaihruaitu, zai
tur etc, heng te hi a mihring zawng taka thlir chuan ropui leh hlu viau
angin a lang \hin. Hetiang hunah te hian mahni lam \ha viau leh thiam bika inngaih
palh awm thei a ni. Tin, hetiang mawhphurhna atana rawt kan lo nih pawhin, kan
thiam zawng tak leh chak zawng tak pawh ni se “Kei aia \ha leh thiam an awm ang” tia rawngbawlpuite duhsakna ‘awka’ lantir hi a mawiin a Pathian thu
em em a ni. Tirhkoh Paula chuan, “chawimawi
kawngah chuan induhsak tawn \heuh ula;” (Rom 12:10) a tih ang khan, heng rawngbawlna chanvo hrang hrang te
kan induhsak tawn liam liam hi rawngbawltute tih awm tak a ni a, a rawngbawltu
puitling zia hle bawk a ni. Hetiang hi phatna a ni lo a, a \ha zawk duhna leh
thawhhona \ha zawk siamtu a ni fo tih kan hriat a \ul. Pathian rawn chungin kan
sawiho zel ang,a lungrual taka thutlukna duhawm tak kan neih zel pawh a
beiseiawm. Chuvangin, ro kan relnaah hian inngaihtlawmna nena midang \ha zawka
ruat hi a pawimawh takzet a ni.
Tin, Midang rilru hneh turin inngaihtlawm a
ngai tih kan hriat a pawimawh. Anmahnia duh leh mamawh kan neih te lakah chuan
kan inngaitlawm thei viau \hin. Nula, tlangval inngai zawng te leh inngaihzawn
tuma inrim mek te pawh hi kan inphah hniamin kan inngaitlawm thei viau \hin a
ni lo’m ni? “Keini teh lul chu min duh
tak tak lovang”. “Kan din hmun a hniamin kan harsa bawk si”…. “Nakinah I la
inchhirna mai mai ka ni ang tih ka hlau”….. “Kei aia \ha leh fel an tam si, min
rinawm loh san leh mai ang tih ka hlau”.. “I thu vek a lawm”… etc etc..
Heng zawng zawng hi kan duh kan hmuh theihna atan leh an rilru kan hneh theihna
atana ti kan ni. Kan duh leh mamawh hmuhna atan chauh ni lo, kan rawngbawlhona
kawngah pawh hian tlawm taka nung turin Pathian thu hian min beisei a, kan
rawngbawlpui te leh kan rawngbawlsaka te rilru hneha rawngbawlna nung nei tur
chuan kan inngaihtlawm a ngai a ni.
3. Kan inngaihtlawm tawk loh avangin kan rawngbawlna hian awmzia a nei lo fo:
Bible in taksa thihna hi “kan taksa tlawmlai ber” niin a sawi a (Phil 3:21) Chutiang bawkin thlarau
nunah pawh “kan mihring hlui thihna” hi
kan tlawm lai ber a ni. Tirh. Paula chuan “Heng
hi hria ila, kan mihring hlui chu a hnenah khenbehin a awm ve ta, sual pu taksa
chu tihborala a awm theih nan..” (Rom
6:6) a tih kha. He sual pu taksa hi kan khenbeh a, a thih \hin loh avang
hian a lawm kan rawngbawlna hian awmzia a neih loh fo \hin. Joba
39:27-30 kan chhiar chuan, “Kham
kovahte an cheng a, Lung tohlawt hmun him takah a riak thin. Chuta \ang chuan
ei tûr a bihthla a, A mit chuan hla tak a hmu.
A note pawhin thisen an dawt a, Saruang awmnaah chuan a awm zel a ni.”
Tih kan hmu a, a hma lam thu kan chhiar chuan Muvanlai chungchang a sawina a ni
tih kan hre awm e (KJV ah chuan ‘Eagle’
hi Muvanlai tih leh Mulukawlh tiin lehlin ve ve a ni). Heng Mu-te hian an
awm hmun a\angin ei tur zawngin an mit an len reng a, ei tur (Saruang) an hmuh
veleh panin an ei \hin a ni awm e. Tin, chutiang saruang awmnaah chuan Mulukawlh
te chu an awm \hin, an chaw ber a awm tlat avangin. Lal Isuan Luka 17:37 ah pawh “Saruang awmna apiangah mulukawlhte pawh an awm ang” tiin a sawi kha.
Awle, unau te u, hei hi kan ngaihtuah ngai
em? Member hla leh ruihhlo ngaite kan vei kan ti a, an tan kan \awng\ai fova,
an pualin programme hlimawm leh intihhlimna te kan buatsaih \hin. Amaherawhchu,
heng kan hmalakna te hian engati nge awmzia a neih loh fo \hin? Bial Zaipawl
leh Kohhran Zaipawl te pawhin hla kan zir tlut tlut a, mawi tak takin kan rem
\hin. Mahse, heng kan hla sak \ha tak tak te hian nungin hna a thawk lo fo eng
vang nge? A chhan chu, heng member hla leh ruihhlo ngai kan tih te hian
keimahniah hian ei tur an hmu \hin lo a lawm. Mulukawlh ten sa a thih hnuah (Sa ruang a nih hnuah) chauh an ei \hin
ang hian; keimahniah ei tur an hmuh theihnan Kraws-ah kan thih ve a ngai a
lawm. Kan thih \hin loh avangin min ei thei lo \hin zawk a ni. Keimahniah hian
Ei tur hmu ni ngat se chu kan pan ngai lovin anmahni zawkin min rawn pan ngei
ang. Hla siamtu chuan, “Saruangah min
siam rawh Mulukawlhte ei turin, Zion panna kawng bo te hruai turin…” a tih kha.
Member hla kan tih te Zion panna kawnga hruai tur leh Ruihhloin a sal beh mek te
chhuah tur hian Saruanga siam kan ngai \hin. He kan mihring hlui hi tihtlawma
awmin Kraws-in chingral rawh se, chutiang nunah chuan miten ei tur an hmu \hin
a, thlarau bo te Pathian hnenah an hruai \hin a ni.
Tlangkawmna:
Kan rawngbawlna te hian awmzia a neih a,
miten keimahniah ei tur an hmuh theihna turin tlawmna nun nen rawng bawl ila,
midang ten kan thusawi an awih theihna tur leh an rilru kan hneh theihna atan
inngaitlawm leh thuhnuairawlh takin rawng bawl ila. Rawngbawltute chu
inngaitlawm tur kan nih ang takin midang te \ha zawka ruat chungin tlawm takin
rawng I bawl ang u.
No comments:
Post a Comment