Thursday, 30 May 2024

ARTICLE - Midang thlauh thla khawpin hripui i hlau ve em?

 MIDANG THLAUH THLA KHAWPIN HRIPUI I HLAU VE EM?

 

Kum 2020 March thla vel a\angin he Covid-19 hripui hian keini Mizoram pawh min tuam \an a, la hmelhriat ngai loh vang te pawh a ni fa hmiang, a pui apang a lian a te in kan thauah a man a ni ber mai. Khawvel thila hre zau leh fing inti apiangin an hlau emaw tih tur a ni a, kan sakhaw puithiam te hlei hleiin an hlau emaw tih tur lah ni. A suangtuah hlauhawm thiam thiam leh a sawi hlauhawm thiam thiam te thu hla kan bengkhawn \hup a ang hial mai. Ni e, a hlauhawm lo kan ti hauh lo, amaherawhchu, hripui do tura infuih chak aiin insawi\haih vaka hripui do hneh tum kan ang zawk. Mi \henkhatin, “Kan insawi \haih deuh loh chuan Mizo te chuan thu kan awih tak tak lo” te kan ti ch^wk mai. Kei ka ring ber lo, hei hi chu hmanlai kan pi leh pute ze \ha lo kan la chhawm zel ni maiah ka ngai, Fate \ap banter tuma sawi \haih \hin, thil sual an tih pawhin thil thleng hauh lo tur hmanga sawi \haih \hin kha kan ni a, he zia hi chu kan kalsan a hun tawh hle mai. Chuvangin, insawi\haih vak vak lo a inhrilhfiah, in vau vak vak lo a inzirtir kan uar a hun tawh hle a ni.

 

Pathianin min venga kan hlauh thawn ang em em in chhiatna nasa lutuk tuar loin thawh khatna kan hmang zo a, keimahni tawkah chuan a lawm ve viau a ni. Chutia muanga lei rem rap ve \an tura kan inngaih laiin hripui thawh hnihna chuan kan luhka a rawn chuangkai leh ta tlat mai. Hei zet chu kan hrui thlun kan lo thlah dul hman vang nge ni, a hruanghrau a na ta riau mai a, beisei phak bakin hri kai kan pung chho thur thur a nih hi maw! Sawrkar leh khawtlang hruaitute lu a hai a, “mahni seh seh mual hranah” ti ang maiin kan buai ta zak zak a nih hi. Amaherawhchu, kan lo hmelhriat nial nual tawh avangin thawh khatna ang em em chuan kan chiai ta lutuk lo, a lawmawm lamah ngai ang. Hripui nena chen dun dan te kan lo thiam deuh tawh a, hri vei mek te laka him dan tur leh inven dan tur te pawh kan thiam chho ve zela a lawmawm hle a ni. Pathianin zah angai anga, he hripui thawh hnihna pawh hi kan do hneh ngei ang.

 

1.       |henawm khawv>ngah: Covid-19 hripui l>ng avangin Sawrkarin inkharkhip (Lockdown) a kalpui mek a, SOP khauh taka siamin inkhuahkhirhna hrang hrang kalpui a ni. |henawm khawvengte nena in len pawh leh hnathawh hial pawh a rem ta chiah lo, dan kan zawm \hat hi Kristian kan nihna leh khualehtui \ha kan nihna anga kan tih tur pawimawh tak a ni. Hetih mek lai hian, chhiat/\hat leh dam mawh hritlan tawk thei vek kan ni bawk si, Covid-19 avang kher lo pawhin mitthi kan nei a, lainat tak leh hreawm ti tak chungin kan inthlah liam zel tho a \ul a. Tin, he hripui leng hian damlohna dang a tikiang chuang hauh bawk si lo, indaih lo leh buai tak chungin mahni kan inbuaipui nawk nawk ngaih chang a tam ta hle mai. He hri zet hi zawng a runthlak a nih hi.

 

            Hetiang hi kan din hmun a nih mek lai hian mahni \henawm hnai te chanchin hre lo lutuka kan awm erawh a Pathian thu ber em tih ka ngaihtuah \hin. Kan \henawm ten harsatna an tawk a, \henkhat phei chuan thihna hial a tawk bawk a. Tin, hna a thawh theih miau loh avangin ei leh bar kawngah pawh chuanchham tak tak kan awm chho \an ta. Hetiang din hmuna kan din mek lai hian \henawm te chanchin chhia/\ha pawh hre lo l>ka inkharkhip erawh a zozia lova, Pathian duh dan pawh a nih ka ring chiah lo. Sawrkarin inkhuahkhirhna dan a siam te palzut si lovin kan \henawm \heuh te i inngaihsak tawn ang u. Hei hi a Mizo-in a Kriatian hle a ni.

 

2.       Pathian rawngbawlna kawngah: Hripui leng avangin Pathian biak inkhawm leh a huho a thil tih dang kan nei thei lova, hei hian nasa takin Kohhranho te thlarau lam nun a ti hniamin a rinawm. Pathian biakna atana kan hun hman \hin tam tak kha Social media leh a behbawma inhnangfakna hun atan kan hmang ral fur awm e. Hun awl kan neih tam viau rual hian Pathian tana hun pek erawh a harsatzia kan hre \heuh awm e. Chumai bakah he hripui avang hian nasa takin kan rilru a hahin a buai a, \henkhat phei chuan depression hial an neih phah bawk a nih hi.

 

            Hetiang teh nuaih kan nih lai hian rawngbawltute tan pawh thiltih a harsa hle a ni tih kan hre vek ang. Amaherawhchu, kan beram ten hetiang harsatna hrang hrang an tawh laia an din hmun hre lo l>ka a rawngbawltute zawk kan inkharkhip tlat erawh a fuh ber lo mai thei e. Keimahni kan che chhuak thei lo a ni maithei, amaherawhchu, tunlaiah Social media kan khawih deuh vek tawh a, kan kutah mobile phone a awm fer fur tawh bawk. Heng kan thil neih te hi hmang \angkai thiam ila, ralkhata kan in\awng\aipui pawh a \ha tehmeuh mai, chu aimah chuan keimahni ngeiin kan ngaihsakna kan lantir leh \awngka ringawt pawha kan inthlamuanna hian nasa takin thu a sawi a rinawm hle a ni.

 

            He hripui hi eng chen nge chen nge kan la mikhual dawn kan hre hauh lo. Hei aia din hmun khirh leh harsa pawh la tawk thei kan ni. Chuvangin, midang te \anpui theitu ni thei turin kan rilru pawh kan siam a duhawm hle. Midang thlauhthla \hak khawpa he hripui hi kan lo hlau a nih chuan insiam\hat ngaihna lai kan nei a ni maithei. Kan ram tan leh hripui vei mek te tan bang lovin \awng\ai ila, sawrkar leh khawtlang hruaitute thu zawm thiam ila, tichuan he Covid-19 hripui chimawm tak hi ka hneh ngei ang.

No comments:

Post a Comment