Sunday, 15 October 2017

Sermon - LALPA NGHAKTUTE



LALPA NGHAKTUTE
(Isaia 40 : 28 – 31)

            Zawlnei Isaia’n Lalpa nghaktute a tih hi Lalpa lokal nghaktute tih lam ni lovin, Pathian hnathawh ngaichanga nghak tih lam a sawina niin a lang. Isaia bung 40 hma lam thu te kan chhiar chuan Israel faten thlaphanna leh harsatna an tawhte kan hmu a. Assuria lal chak vanglai hun a ni a, ram zau tak lain an ram thenawm zawng zawng pawh an hneh deuh vek a ni. Chutiang khawpa Assuria an chak vanglai chuan Assuria chuan Israel fate chu a vau chamchi reng bawk a. Israel te Pathian in a chhanhim dawn lo a ni, innghahna tlak a ni lo a ni tih te sawiin Pathian hming pawh nasa takin a sawi chhia a nih kha. Chung avang chuan Lal Hezekia ngei pawh mangangin Saiip puan a sin a, Biakbukah Pathian tanpuina dilin a tawngtai nghe nghe a nih kha. Chutiang taka sawichhiat, vau leh diriamna tam tak an tawh reng avang chuan an thla a phangin an mangang hle a ni.

            Chumi avangte pawh chu a ni ange, Zawlnei Isaia chuan Pathian chu eng nen mah thehkhin rual a nihloh thu te, chaute hnenah chuan thiltih theihna a pe thin a, chakna reng neilo te chu a tihchak thin thu tein a thlamuan a nih kha. Chumi a nih avang chuan Lalpa hnathawh nghaktute chu Pathianin a tichak thin a, an chau in an hah ngai dawn lo a ni tih thuin a thlamuan a ni.

TUTE NGE LALPA NGHAKTUTE CHU?:
           
Kan sawi tawhang hian Lalpa nghaktute han tih chuan ringtute nun tak tak sawina a ni kan ti thei awm e. A chhan chu, eng ang harsatna leh manganna emaw mihringte tana hlauhawm tak ni a kan ngaih thil te, lungngaihna leh beidawnna ruam thuk taka kan tan mek lai pawh a, Pathian hnathawh nghak a beisei tlattute nun sawina a ni a, chumi a nih avang chuan hetiang nun nei tur chuan ringtu tha tak leh rinna kawngah pawh puitling tak, Pathiana innghat ngam ringtu nih a ngai a ni. A nun kawng engkim a Pathian duh zawng ngai chang a, Pathian rawn tlat a, chu ta tanga Pathian duhzawnga ti thintu chu Lalpa nghaktu kan tih chuan a kawk awm e.

            Keini pawh hi ringtu (Kristian) ka ni kan inti vek awm e. Amaherawhchu, ringtu, Lalpa nghaktu ni silo hi kan awm thei mai angem? Pathian duhzawng ngaihchan a, Pathian thu in engtin nge a tih tih aia, kan duh dan leh ngaihdan te kan ngaih pawimawh fo chuan inenfiah kan ngai a ni ngei ang. Mi thenkhatin an sawi thiam em avanga Pathian thuin engtin nge a tih, tih lam pawh ngaihtuah lova lo hlauh ve em em te. Tin, a ni awm tak e a ti a lo tuipui ve em em te kan awm ta in a lang. Kan tunlai boruak leh zirtirna/insawithaihna darh mek, Thim thuahhnih, China rallian, Sakawlh tih leh Zoram thar etc… ang te pawh hi a engamah a hma a lo buaipui khu ruai lo hian kan Pathian hi I nghak phawt ila, Pathian thuin engtin nge a tih? tih te pawh midangah ni lovin kan Bible ah ngei hian en ila. Amah nghaktute tan a thlamuanthlak zia hmun tam tak ah kan hmu awm a ni. Heng kawng hrang hrang tea tang pawh hian mahni theuh in enfiah ila, TUTE NGE LALPA NGAHKTUTE CHU? Kei hi Lalpa nghaktu ka ni ve em?




LALPA NGHAKTUTE CHUAN AN CHAKNA AN SIAM THA LEH ANGA, MUPUI/MUVANLAI TE ANGIN THLA IN AN THLAWK CHHO VANG:

            Helai thu a “an chakna an siam tha leh ang” tih hian chhe tawh siamthat/siamthar emaw chhe tawh dinthar lehna tih nen hian ngaih fin lo ila, helai thu hi chuan chau leh tlu tawh siamthat leh ai mahin, chu Pathiana kan chakna chu nitina siamthat zel a, sualin a ngamloh leh hnehloh tura in siamthat zel a kawk awm e. Chu chu Lalpa nghaktute awm dan tur a a sawi chu a ni.

            Kan Mizo Bible hian Mupui tiin a ziak a, mahse, tunhma kan pipu ten a hming an phuah leh a nih phung leh awm dan te han chhui chuan a sawi tum tak zawk chu Muvanlai hi a ni zawk mah awm e? (Bible lehlin hi a diklo tihna ni lovin) Tawngkam hmasa lamah pawh “Muvanlai tar tih nei lo”an tih thin kha maw. Kan thawnthuah pawh, chungleng leh hnuaileng an indo khan chungleng lal chu Muvanlai a ni a, hnuaileng lal erawh rulpui a ni. Hnuaileng an tlawma, chungleng an chak zawk a nih kha. Chutiang chuan Muvanlai chu ringtu nun zirna atan an lo hmang thin reng a ni. Tin Muvanlai hi vanglai hun tehkhinna atan pawh an lo hmang fo thin bawk a ni.

            (Muvanlai nihphung tlem han tarlang ila:) (1) Muvanlai chuan ran thisawn sa a ei ngai lo. A nung lai ngei a man a, a taksa leh thisen lumlai takin a ei a, chu chuan a fate pawh a chawm thin.Mulukawlh te erawh chuan ran thisawn sa rimchhe tak tak te an ei thin.Chuting chuan ringtute chuan Nunna Pathian thu leh a thawkkhum Bible thunung chauh chhiarin chaw atan an hmang a, ringlo mite erawh chuan mulukawlh angina khawvel thil leh mihring chanchin mai mai hi an buaipui a, thlarau tan nunna a awm ve lo.

(2)  Muvanlai hian thlaler lungpui chungah te, hmun fianrial takah rannung dang ten an chimbuai lohna hmunah, hling zum tak hmangin bu a chhep thin. A chungah chuan savun hmul dup nuam tha tak mai, a note sen zual laia an mut lum theihna tur a dah thin a, a note an lo changkan deuh hnuah chuan paihsakin hling zumah a awm tir thin, a note chu thlawh zirtirin a bu atangina paihthla a, an tlak nat loh nan lei an thlen hmain a thlain a chawi kang leh zel thin.Chutiang chuan kan Pathian hian ringtute hi min chawmin min enkawl seilian a, ringtu puitling ni turin harsatna leh thlemna hrang hrang kan tawk thin. Amaherawhchu, chu mi phenah chuan a malsawmna tam tak a awm si am kan ringtu nun kawngah hian chutiang tak chuan min enkawl a ni kan ti thei awm e.

(3)  Muvanlai chu a thlawhsan poh leh lei lama a chaw, a hmelma chu a hmu fiah ting mai a ni.Chutiang chiah chuan ringtute hi Krista lama kan san poh leh sual leh a hnathawh kan hmufiah tual tual mai a ni.

(4)  Muvanlai chu a lo upat a, a chaknaa lo chuai tan a, a thla leh a mei te pawh a lo bil tan a, hetih hunah hian a siamtu thiltihtheihzia chu hre rengin a pianna hmun, hmun fianrialah kum khat pumhlum chawnghei tawngtaina hun hmangina awm a. He huanah hian a chakna siamtha leh turin hrehawm leh harsatna tinreng, fur, thal, thlasik khaw vawt zawng zawng a a tuar vek a, chung zawng zawng a tuar chhuah vek hnuah chuan a taksa pum chu siamthat a awm leh in a vanglai tha chakna chu a hmang leh thin a ni.Keini pawh Chutiang taka a kan chakna siamtha leh turin kan Pathian chuan min ti a ni.



LALPA NGHAKTUTE CHU HAH LOVIN AN TLAN ANG A, CHAU LOVIN KEIN AN KAL ANG!

            Lalpa nghaktute chu tute nge tih kan sawi tawh a, chutiang nun awhawm zia chu helai thu hian a tarlang chian hle in ka hria. Kan nitin khawsakdan han thlir ila, kan infiam emaw exercise la a kan tlan chang pawha kan hah thin zia te kha. Tlan chu sawiloh, ke a mungchang a kan kal pawhin kan chau hma em em a nih hi maw! Mahse, Lalpa nghaktute chu an tlan anga, mahse an hah lovang. Kein an kal anga an chau dawn lo a nih chu. Ava mak em!!!

            Keini ringtute hi han inthlir ve ta ila, a rawng kan bawlnaah hian nitin kan kal ve reng a, mahse, kan chau fo thin a nih hi. Thahnemngai inti takin kan thawk a, Kohhran leh KTP hmalakna hrang hrangah mi aia buai leh thawk/ti hnem bik riau a inhriatna kan nei awl em em a, chutiang chang a lo thlen chuan hah hi kan inti hma em em mai thin niin a lang. Hei hi chu Lalpa nghaktute awmdan tur a ni dawn em ni? Hetianga mahni hnatul leh mamawh pawh kalsan hlei thei lova kan damchhung khawsakna tibuai hran lo a a rawng kan bawl ve tawk tawk pawh hah kan intih viau si chuan, Lalpa tan hian kan zawng zawng kalsan a chak taka tlan tur phei chuan kan hahin kan va chau dawn em. Mahni theuh inenfiah ang u. Hruaitu kan ni emaw member kan ni emaw a dang chuang lo. Kan Pathian tana kan inpekna leh kan theihna kan chhuahna kawngah hian eng ang rilru chiah nge kan put le, kan hahinkan lo chau fo lo maw?

            Mahni inthiam chawpna atan Lal Isua thusawi “Thlarau zawngin a peih a, tisa erawh chu a a chaklo a ni” tih thu ten kan han inhnem ve thin tak nain, Lal Isuan a zirtirte a sawi chhanna nen chuan kan inanglo viau maithei e. A zirtirte dinhmun leh kum khati zat mahni inlum chhuah san a a hnung an zui zia te kha a hriatthiampui em em a, an rilru leh thlarau chuan Lal Isua tawngtaipui a venpui kha an duh ngei mai. Mahse, an taksa chaknain a tlin bik lo a ni tih a hriat thiampui em avanga kha thu kha sawi pawh a ni awm e. Keini lam han intehkhin dawn ila, thlakhat chu sawi loh karkhat chhung lek pawh chhun leh zan a Pathian tana inpe pumhlum hlei theilo, chumai a ni lo, Kohhran Inkhawm pawh inkhawm kim hlei theilo te, zan hnih khat hnatlang hahthlak deuh vang emaw zan rei tak thlenga hun kan hman ve zawk avanga, “Thlarau zawngin a peih a, tisa erawh a chak lo a ni”tia lo inhnem ve ngawt chu a zahthlak lam deuh lo maw? A nihna takah chuan kan taksa ni lovin kan thlarau zawk hi chak lo zawk ni hian a hriat thin. A mah be tur leh amah fak tura kan phur loh thin zia leh peih loh thin zia te han hmuh phei chuan.Taksa chaklo khawpin a rawng kan bawl hman lo chu a ni ber zawk lo maw? Ringtute kan inenfiah a duhawm hle mai. Heitang dinhmun a ding kan nih chuan Lalpa nghaktu kan inti ngam dawn em ni le?

            Lalpa nghak lova mihring lam a lo chet hmasaknaah tisa mi Ismaela a lo piang a, chu chuan buaina a chawk chhuak fo thin. Bethlehemah tam a tlak avangin Elimeleka chuan Lalpa hna thawh nghak lovin Moab ramah tam tlansanin a pem a, chumi hmunah a fapate pahnih leh leh amah ngei pawh tih boralin an awm a.A mo te pahnih Ruthi leh Naomi leh a nupui hmeithai kutbengin an kir leh a nih kha. Chuvangin, kan nun kawng engkimah hian Lalpa nghak ila, a thu engeni tih ngaichangtu kan nih a duhawm hle mai. Chutianga Lalpa nghaktute chuan an chakna chu an siamtha leh anga, mupui/muvanlai te angin thlain an thlawk chho anga, hah lovin an tlan anga chau lovin kein an kal dawn si a.Tun maiah hian Lalpa hnathawh hmu nghal zung zung lo mah ila, beidawng lovin I nghak tang tang ang u. Hla siamtuin, “Rei deuh mahsela nghak hram hram rawh, a lothlen ngei dawn avangin, Lalpa chu atlai ve ngai lo a sin, A hun takah  a lo thleng thin.” A tih ang khan kan nunkawngah hian Lalpa nghaktu ni thei theuh turin I inbuatsaih ang u.

            Lalpan a thu malsawm rawh se.

5 comments: